კუბა: სანამ კომუნისტები მოვიდოდნენ

1829 წელს კუბა გახდა პირველი ქვეყანა იბეროამერიკის კონტინენტზე (მათ შორის ესპანეთისა და პორტუგალიის), რომელმაც საზღვაო ტრანსპორტისთვის ორთქლმავლები გამოიყენა.

1837 წელს – მსოფლიოში მესამე ქვეყანა (ინგლისისა და აშშ-ის შემდეგ), რომელმაც რკინიგზა ააშენა.

1847 წელს – ამერიკაში პირველი ქვეყანა, რომელმაც ქირურგიული ჩარევის დროს ეთერი ანესთეზიის სახით გამოიყენა.

1877 წელს – მსოფლიოში პირველი ქვეყანა, რომელმაც ელექტროენერგიის გამოყენება ინდუსტრიაში დანერგა.

1881 წელს კუბაში აღმოაჩინეს ყვითელი ცხელება, იმ დროის საშინელი ტროპიკული დაავადება და გამოიგონეს წამალი, რომელიც დღესაც გამოიყენება. აღმომჩენი იყო კუბელი ექიმი კარლოს ფინლეი.

1889 წელს კუბაში დამონტაჟდა პირველი ქუჩის განათება იბეროამერიკის კონტინენტზე (მათ შორის ესპანეთისა და პორტუგალიის) და მეორე ამერიკაში, აშშ-ის შემდეგ. 1825 წლიდან 1898 წელს დამოუკიდებლობის მოპოვებამდე კუბა ესპანეთის ხაზინის შემოსავლის 60-75%-ის წყარო იყო.

1900 – ლათინურ ამერიკაში პირველი ავტომობილები კუბაში გამოჩნდა. ამერიკასა და ესპანეთში პირველი ქალი მძღოლი კუბელი რენე მენდეს კაპოტე იყო.

1906 – ჰავანა მსოფლიოში პირველი ქალაქი გახდა, სადაც პირდაპირი ტელეფონები დამონტაჟდა (არა ოპერატორის მეშვეობით, არამედ მბრუნავი ტელეფონებით).

1907 – ჰავანა გახდა პირველი ლათინური ამერიკის (ესპანეთის ჩათვლით) ქვეყანა სადაც გაიხსნა რენტგენის განყოფილება.

1915 წლიდან 1959 წლამდე კუბური პესო (peso cubano) მსოფლიოში ერთადერთი ვალუტა იყო, რომელიც აშშ დოლართან მიმართებაში 44 წლის განმავლობაში მხოლოდ 1 ცენტით გაუფასურდა.

1918 – ამერიკის კონტინენტზე, ესპანეთისა და პორტუგალიის ჩათვლით, პირველი ქვეყანა გახდა, რომელმაც განქორწინება დაუშვა.

1922 – კუბა გახდა მსოფლიოში მეორე ქვეყანა, რომელმაც რადიოსადგური გახსნა და პირველი, რომელმაც კონცერტი და რეგულარული ახალი ამბები გადასცა.

1928 წლისთვის კუბას 68 რადიოსადგური ჰქონდა, რომელთაგან 43 ჰავანაში იყო. ამან კუბა მსოფლიოში მეოთხე ადგილზე აქცია შეერთებული შტატების, კანადისა და სსრკ-ის შემდეგ და პირველ ადგილზე ასეთ მცირე ტერიტორიაზე მოსახლეობის რაოდენობის მიხედვით.

კუბა იყო პირველი ქვეყანა მსოფლიოში, რომელმაც შექმნა რადიოპიესა (რადიოდრამა) და გახდა რადიოსერიალის პიონერი, რომელიც მოგვიანებით ტელესერიალად იქცა. ამრიგად, კუბა ითვლება ტელესერიალის სამშობლოდ. პირველი წარმოება შექმნა კუბელმა ფელიქს კეინემ.

1929 – დაარსდა Cubana de Aviación, მსოფლიოში ერთ-ერთი პირველი კომერციული ავიაკომპანია.

1935 – კუბა გახდა ლათინური ამერიკის უდიდესი ქვეყანა რადიოსერიალებისა და რადიოსცენარების ექსპორტის თვალსაზრისით.

1937 – კუბა პირველი იყო ლათინურ ამერიკაში, რომელმაც მიიღო კანონები, რომლებიც მოითხოვდა 8-საათიან სამუშაო დღეს და მინიმალურ ხელფასს.

1940 – მსოფლიოში პირველი მულატი პრეზიდენტი (შავკანიანი დედისა და მულატი მამისგან დაბადებული) აირჩიეს კუბელების აბსოლუტურმა უმრავლესობამ. უფრო მეტიც, კუბაში, როგორც მაშინ, ასევე ახლა, უმრავლესობა თეთრკანიანი ხალხია. უცნაურია, რომ ის მომავალი დიქტატორი, ფულხენსიო ბატისტა (Fulgencio Batista y Zaldívar) გახდა.

1940 – კუბამ მიიღო იბერო-ამერიკის (ესპანეთისა და პორტუგალიის ჩათვლით) ყველაზე მოწინავე კონსტიტუცია. მის მიღწევებს შორისაა: ლათინურ ამერიკაში პირველად დამყარდა თანაბარი უფლებები მამაკაცებსა და ქალებს შორის, რასებს შორის და ა.შ. ესპანეთში ქალებმა მამაკაცებთან თანაბარი უფლებები მხოლოდ 1976 წელს მიიღეს.

1950 – კუბა გახდა მსოფლიოში მეორე ქვეყანა, რომელმაც გახსნა ტელევიზია და სტუდია. კუბა გახდა ლათინური ამერიკის სატელევიზიო ცენტრი, ხოლო ჰავანა – ლათინური ამერიკის შოუბიზნესის (ახლანდელი მაიამი) ცენტრი.

1952 – ჰავანაში (ელ ფოკსა) აშენდა მსოფლიოში პირველი ბეტონის საცხოვრებელი შენობა.

1954 – კუბა გახდა ქვეყანა, სადაც ერთ სულ მოსახლეზე ძროხებისა და ხარების ყველაზე მეტი რაოდენობა იყო მსოფლიოში. ამავდროულად, კუბა მსოფლიოში მესამე ადგილზე იყო ერთ სულ მოსახლეზე ხორცის მოხმარებით (არგენტინისა და ურუგვაის შემდეგ).

1955 – კუბა ლათინურ ამერიკაში (ესპანეთის ჩათვლით) მეორე ადგილზე იყო ურუგვაის შემდეგ ჩვილ ბავშვთა სიკვდილიანობის ყველაზე დაბალი მაჩვენებლით (33.4 ათას ცოცხალშობილზე).

1956 – გაერომ კუბა ლათინურ ამერიკაში უწიგნურობის ყველაზე დაბალი მაჩვენებლის მქონე ქვეყნად აღიარა (23%, რაც იმ დროისთვის დაბალი მაჩვენებელი იყო). ჰაიტიში უწიგნურობის 90% დაფიქსირდა, ხოლო ესპანეთში, სალვადორში, გვატემალაში, ბოლივიაში, ვენესუელაში, ბრაზილიაში, პერუსა და დომინიკის რესპუბლიკაში ეს მაჩვენებელი 50%-ზე ოდნავ მეტი იყო.

1957 – გაერომ კუბა მსოფლიოში ერთ-ერთ საუკეთესო სამედიცინო მაჩვენებლად და ლათინურ ამერიკასა და ესპანეთში საუკეთესოდ აღიარა. კუბაში ყოველ 957 მოსახლეზე ერთი კვალიფიციური სპეციალისტი ექიმი იყო.

1957 – ლათინური ამერიკის ყველაზე ელექტრიფიცირებული ქვეყანა, ელექტრიფიცირებული საცხოვრებელი შენობების ყველაზე მაღალი პროცენტული მაჩვენებლით (83%) და საპირფარეშოებითა და ყველა კეთილმოწყობით აღჭურვილი სახლებით (80%). ეს მაჩვენებლები მსოფლიოში ერთ-ერთი ყველაზე მაღალი იყო.

1957 – კუბა კუბელზე დღიური კალორიების მოხმარებით ურუგვაის შემდეგ მეორე ადგილზე იყო: 2,870.

1957 – ჰავანა გახდა მსოფლიოში მეორე ქალაქი, სადაც გაიხსნა 3D კინოთეატრი და მრავალეკრანიანი კინოთეატრი. ჰავანა იყო ქალაქი მსოფლიოში ყველაზე მეტი კინოთეატრით – 358 – და გაუსწრო ნიუ-იორკს, პარიზს, ლონდონს და ყველა სხვა ქალაქს.

1958 – მსოფლიოში მეორე ქვეყანა, რომელმაც დაიწყო ფერადი ტელევიზორის და მასობრივი მარკეტინგის ფერადი ტელევიზორების მაუწყებლობა (ბევრ სახლს დღემდე აქვს ეს ტელევიზორები).

1958 წელს კუბა ლათინურ ამერიკაში მესამე ადგილზე იყო ავტომობილების რაოდენობით (160,000, ანუ ერთი მანქანა ყოველ 38 კუბელზე). კუბა მსოფლიოში პირველ ადგილზე იყო რკინიგზის სიგრძის მიხედვით კვადრატულ კილომეტრზე და რადიოების რაოდენობით მსოფლიოში (ერთი ყოველ ორ ადამიანზე).

1950 წლიდან 1958 წლამდე კუბა იბერო-ამერიკაში მეორე/მესამე ადგილზე იყო პირადი შემოსავლით, რითაც გაუსწრო იტალიას და ორჯერ მეტჯერ ესპანეთს. მიუხედავად მცირე ზომისა და მხოლოდ 6.5 მილიონი მოსახლეობისა, 1958 წელს კუბა მსოფლიო ეკონომიკებს შორის ოცდამეცხრე ადგილზე იყო, გაცილებით უსწრებდა ლათინური ამერიკის ყველა ქვეყანას, ესპანეთს, იტალიასა და პორტუგალიას.

1958 წელს, შრომის საერთაშორისო ორგანიზაციის მონაცემებით, კუბა მსოფლიოში მერვე ადგილზე იყო საშუალო ხელფასის მიხედვით (შეერთებული შტატების, კანადის, შვედეთის, შვეიცარიის, ახალი ზელანდიის, დანიისა და ნორვეგიის შემდეგ) და მეშვიდე ადგილზე გლეხის შემოსავლების მიხედვით. უმუშევრობის დონე მსოფლიოში ერთ-ერთი ყველაზე დაბალი იყო – 7.07%. 1958 წელს კუბაში მთლიანი სამუშაო მოსახლეობა 2,204,000 იყო.

ამ ყველაფრის გარდა, 1958 წლამდე კუბას ჰქონდა ლათინურ ამერიკაში საუკეთესო გზების საფარი, ლათინურ ამერიკაში ყველაზე მეტი სუპერმარკეტი, ყველაზე თანამედროვე აეროპორტი (ჰავანა), ყველაზე დიდი უცხოური ინვესტიციების ბაზა და ყველაზე დიდი ბიუჯეტი ამერიკაში ისტორიული და არქიტექტურული ძეგლების შესანარჩუნებლად…

შემდეგ კი კომუნისტები მოვიდნენ…