ჩერნობილში აღმოჩენილმა სოკომ მუტაცია განიცადა და ბირთვული რადიაცია მოიხმარა

1986 წლის ჩერნობილის კატასტროფის შემდეგ, მეცნიერებმა შენიშნეს, რომ სოკოები იზრდებოდნენ რეაქტორის შიგნით, სადაც ძლიერი რადიაცია იყო. ერთ-ერთი ასეთი სახეობა იყო Cladosporium sphaerospermum, შავი სოკო, რომელიც შეიცავს მელანინის მაღალ რაოდენობას.

2007 წელს ნიუ-იორკის ალბერტ აინშტაინის სამედიცინო კოლეჯის მკვლევრებმა (Dadachova et al.) აჩვენეს, რომ ამ სოკოს შეუძლია: შთანთქოს იონიზირებული რადიაცია, და გარდაქმნას იგი ქიმიურ ენერგიად — პროცესი, რომელსაც მათ უწოდეს რადიოსინთეზი. ეს ძალიან ჰგავს ფოტოსინთეზს, ოღონდ ენერგიის წყარო აქ სინათლის ნაცვლად რადიაციაა.

2020 წელს, სოკო C. sphaerospermum გაგზავნეს საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე.იქ ჩატარებულმა ექსპერიმენტმა აჩვენა, რომ სოკოს ფენა (~1.7 მმ სისქის) შეძლებდა დაახლოებით 2%-ით შეემცირებინა კოსმოსური რადიაცია.

პროექტი განხორციელდა NASA-ისგან მხარდაჭერილი iGEM-ის სტუდენტური გუნდის მიერ (Space Melanin Experiment).

პოტენციური გამოყენება:

ბირთვული ნარჩენების ლოკაციების ბიოდეგრადაცია;

მარსის ან სხვა პლანეტური ბაზების რადიაციული დაცვა;

ბიოლოგიური მასალების შემუშავება, რომლებიც “სწავლობენ” ენერგიის გამოყენებას რადიაციიდან.